Cảm biến tốc độ trên ô tô là bộ phận hỗ trợ người điều khiển kiểm soát hướng lái an toàn. Do đó, chủ xe nên thường xuyên kiểm tra, vệ sinh và nhận biết sớm các dấu hiệu lỗi để đảm bảo hệ thống luôn hoạt động hiệu quả.
Sự ra đời của cảm biến tốc độ giúp việc điều khiển ô tô trở nên thuận tiện và an toàn hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng lâu dài và không được bảo dưỡng thường xuyên dễ khiến bộ phận này gặp trục trặc.
Hãy cùng Ô Tô Nhất Phát tìm hiểu bài viết dưới đây:
1. Cảm biến tốc độ ô tô là gì?
Cảm biến tốc độ ô tô là một bộ phận nằm trong hệ thống phanh điện tử, có chức năng đo tốc độ di chuyển của phương tiện. Theo đó, khi tốc độ của xe đột ngột thay đổi, người điều khiển vẫn sẽ kiểm soát được hướng lái, hạn chế sự văng trượt.
Cảm biến đo tốc độ thuộc dòng cảm biến Hall. Ưu điểm của loại này là có khả năng phát hiện tốc độ ở giá trị bằng không. Bộ phận sẽ tạo ra tín hiệu thông qua mức tiêu thụ hiện tại và tạo ra dòng điện tín hiệu thấp đưa đến hệ thống điều khiển động cơ - ECM (Engine Control Module).
1.1 Cấu tạo cảm biến tốc độ ô tô
Cảm biến giảm tốc độ có cấu tạo gồm một nam châm vĩnh cửu, một lõi từ và cuộn dây. Tùy theo từng kiểu xe mà vị trí lắp đặt cũng khác nhau. Thông thường, cảm biến đo tốc độ được đặt ở hốc bánh xe khi cả bốn bánh của phương tiện đều sử dụng đĩa phanh. Ngoài ra, trong nhiều trường hợp, bộ phận này nằm ở hộp vi sai khi bánh sau xe có trang bị phanh tang trống. Đây là cấu tạo cơ bản của một cảm biến đo tốc độ ô tô ở hầu hết các dòng xe hiện nay.
1.2 Nguyên lý hoạt động cảm biến tốc độ ô tô
Hệ thống cảm biến tốc độ xe hơi hoạt động dựa trên nguyên lý cảm ứng từ. Bộ phận có cấu tạo nam châm liên kết với bánh răng kim loại. Do đó, khi bánh xe quay, phần bánh răng này sẽ đồng thời chuyển động theo. Lúc này, các răng trượt qua nam châm sẽ tạo nên dòng điện xoay chiều, được hiểu là tín hiệu điện. Sau đó, các tín hiệu sẽ được báo thông qua số lượng xung, truyền vào bộ mạch cảm biến tốc độ và tính toán vận tốc của xe. Đây chính là nguyên lý làm việc của cảm biến tốc độ.
2. Các loại cảm biến tốc độ ô tô
Hiện nay, thị trường có hai loại cảm biến chính được trang bị để đo tốc độ ô tô gồm:
2.1 Cảm biến hở
Cảm biến hở có cấu tạo gồm vòng kim loại và đầu đọc tách rời nhau. Điểm hạn chế của cảm biến này là dễ bị bám bụi, cát hoặc các mảnh kim loại. Điều này gây nên những tác động tiêu cực cho quá trình hoạt động của hệ thống, cụ thể là làm biến đổi dòng cảm ứng thu được. Trong trường hợp bộ phận gặp trục trặc, đèn báo ABS của phanh sẽ sáng.
2.2 Cảm biến kín
Cảm biến kín có thiết gồm nam châm và bánh răng kim loại khít lại với nhau nên khắc phục được tình trạng bị bụi bẩn bám vào. Do đó, loại cảm biến này ít phải bảo dưỡng, lau chùi và giúp phương tiện hoạt động ổn định và hiệu quả.
Hiện nay, mỗi dòng ô tô sẽ được trang bị một loại cảm biến tốc độ bánh xe khác nhau. Chủ phương tiện có thể mở hệ thống phanh và tìm kiếm ở mặt sau để xác định chính xác.
3. Dấu hiệu hư hỏng cảm biến tốc độ ô tô
Cảm biến đo tốc độ ô tô bị hư hỏng có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân như giắc cắm bị lỏng, mạch bị lỗi, đứt dây điện,… Một số dấu hiệu giúp khách hàng nhận biết gồm:
3.1 Đèn ABS sáng
ABS là hệ thống phanh được trang bị phổ biến trên các phương tiện giao thông ngày nay, có chức năng ngăn ngừa tình trạng bó cứng phanh khi xe dừng khẩn cấp, giúp người điều khiển xe duy trì khả năng kiểm soát hướng lái. Trong trường hợp phương tiện không được lắp đặt bộ phận này, người lái sẽ rất khó điều khiển, dễ bị trượt bánh gây nguy hiểm.
Sau khi hệ thống đo vận tốc bánh xe khi phanh, tín hiệu sẽ được gửi về ABS để điều chỉnh áp suất hợp lý, tránh bị bó cứng. Với trang bị này, sau khi cắm chìa khóa, đèn báo ABS sẽ sáng và lập tức tắt khi động cơ nổ. Tuy nhiên, trường hợp đèn sáng đột ngột hoặc sáng lâu sau khi khởi động thì chứng tỏ hệ thống này đang gặp vấn đề. Nguyên nhân có thể là do cảm biến tốc độ bị gỉ sét, giắc cắm bị lỏng, má phanh mòn,… khiến bộ điều khiển nhận tín hiệu sai, đèn ABS bật sáng. Người dùng nên kiểm tra và sửa chữa kịp thời để đảm bảo an toàn khi di chuyển.
Ngoài ra, khách hàng có thể tìm hiểu về nguyên nhân làm đèn báo ABS lỗi để có thêm thông tin hữu ích.
3.2 Hệ thống ABS không ổn định
Hệ thống ABS được cấu tạo từ các bộ phận gồm hệ thống điều khiển, van thủy lực, cảm biến đo tốc độ, giúp đảm bảo an toàn khi phanh gấp. Hệ thống này sẽ vận hành ổn định trong trường hợp áp suất dầu được áp dụng cho từng bánh xe theo sự điều khiển của ECU, phù hợp với tốc độ của bánh xe đó.
Do đó, khi cảm biến bị lỗi, tín hiệu ECU nhận được không chính xác dẫn đến phanh bị bó cứng, gây nguy hiểm cho người điều khiển. Lúc này, người điều khiển xe nên đưa phương tiện đi sửa chữa sớm để tránh gặp sự cố khi lưu thông.
3.3 Đèn báo TCS sáng
Tương tự như ABS, TCS là hệ thống kiểm soát lực kéo giúp đảm bảo an toàn cho người lái trong các trường hợp bị trượt bánh hoặc phanh gấp. TCS hoạt động thông qua sự kiểm soát và phân bố công suất từ động cơ đến bánh xe một cách hợp lý.
Khi bộ phận cảm biến tốc độ bị hỏng, đèn báo TCS sẽ sáng ngay cả khi người dùng đã tắt hệ thống. Đây là tín hiệu cho thấy khả năng kiểm soát lực kéo của phanh đã bị lỗi và không còn hiệu quả.
3.4 Đèn Check Engine sáng
Đèn Check Engine là tín hiệu báo lỗi hệ thống động cơ, trong đó có cảm biến giảm tốc ô tô. Bộ phận này thường được lắp đặt ở đồng hồ phía sau vô lăng.
Trong khi đó, ECM là một khối điều khiển động cơ có vai trò tiếp nhận trực tiếp các thông tin từ cảm biến, tiến hành xử lý và gửi lại để điều khiển sự vận hành của hệ thống phanh. Khi ECM phát hiện thấy thông tin sai lệch so với thông thường hoặc không có tín hiệu, Check Engine sẽ lập tức sáng đèn để thông báo cho chủ xe.
Lúc này, người dùng nên đưa phương tiện đến các trung tâm sửa chữa nhằm khắc phục để tránh gặp phải nguy hiểm khi lưu thông. Đặc biệt, trường hợp đèn Check Engine nháy liên tục là cảnh báo khẩn cấp cho thấy động cơ đang gặp trục trặc nặng, cần xử lý gấp. Nếu chưa thể ngay lập tức sửa chữa, người điều khiển chỉ nên di chuyển với vận tốc tối đa là 40km/h để tránh nguy hiểm.
Ngoài ra, một số hư hỏng ở hệ thống kiểm soát độ bám đường cũng là lưu ý quan trọng chủ xe nên biết để xử lý khi gặp phải.
Cảm biến tốc độ ô tô là bộ phận quan trọng giúp điều khiển phương tiện đảm bảo an toàn trong điều kiện đường trơn trượt hoặc cần phanh gấp. Vì vậy, khách hàng nên lưu ý vệ sinh và bảo dưỡng định kỳ nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu hư hỏng để sửa chữa kịp thời, giúp xe luôn vận hành tốt và đảm bảo an toàn.
